Donatello - nhà điêu khắc đại tài

Bài viết này có lẽ không liên quan gì đến du lịch. Tuy nhiên, camtu muốn mọi người biết qua những nơi chúng ta tham quan, những công trình kiến trúc, những tác phẩm...mà quá trình du lịch, chúng ta được chiêm ngưỡng là do những con người tài năng làm nên. Vì vậy mà chúng ta cũng nên tôn vinh họ.

Những ai có đôi chút hiểu biết về đất nước và văn hóa Italia sẽ không thể quên những công trình điêu khắc tuyệt vời của Donatello, con người luôn đầy ắp nhiệt huyết và sự sáng tạo. Donatello sinh năm 1386 tại thành phố Firenze và đó thực sự là may mắn lớn nhất trong đời ông bởi Firenze khi đó là trung tâm văn hóa, khoa học, kỹ thuật và nghệ thuật của không chỉ Italia mà còn của cả châu Âu. Nghệ sỹ khắp nơi tuôn về Firenze với hy vọng được các nhà quý tộc của thành phố yêu nghệ thuật này tiếp nhận. Với Donatello, chỉ môi trường thuận lợi chưa là sự đảm bảo. Trên thực tế, ông đã phải trải qua những khó khăn và sự khổ luyện rất cực nhọc.
Năm 1406, khi mới 20 tuổi, Donatello đã có may mắn được tham gia trang trí cho nhà nguyện Santa Maria Del Fiore cùng Nanni Di Banco. Đây là công trình rất phức tạp đòi hỏi độ chính xác và tỉ mỉ cũng như thái độ làm việc cầu thị. Nanni Di Banco khi đó đã là một nhà điêu khắc rất nổi tiếng, ông yêu cầu ở Donatello sự tuyệt bích trong công việc.

Donatello (1433-38), Cantoria BBC-100

 

Tác phẩm Gattamelata nổi tiếng được đúc bằng đồng 

Khi chọn Donatello làm phụ tá, Nanni đã nghĩ thầm: “Chàng trai trẻ này sẽ có một tương lai huy hoàng.”, dù vậy ông vẫn luôn nhắc nhở Donatello phải thận trọng và khiêm tốn. Chính nhờ quá trình trui rèn và học hỏi bên cạnh người thày Di Banco, Donatello chững chạc hơn rất nhiều. Các tác phẩm của ông về sau không chỉ thể hiện óc sáng tạo và đôi bàn tay khéo léo mà còn cho thấy trách nhiệm nghề nghiệp rất cao. Trong sự nghiệp của mình, Donatello tập trung chủ yếu vào việc sáng tác phù điêu và đúc tượng. Các tác phẩm của ông xoay quanh đề tài tôn giáo – đề tài phổ biến khi đó nhưng những nét tươi mới luôn làm nghệ thuật của Donatello có những sự khác biệt đáng kể. Người ta thấy những bức phù điêu thánh Mac, Madona Cherubin, Madona Orlandini, Hạ thánh giá, Lời phán bảo … không đơn thuần là những điển tích trong kinh thánh mà ở đó có những nét rất gần gụi, rất đời thường.
 

 Donatello còn rất xuất sắc với nghệ thuật đúc đồng. Tại quảng trường Santo ở Firenze, ngày nay, bức tượng đồng Gattamelata vẫn sừng sững vượt qua mọi thử thách của thời gian. Người anh hùng Gattamelata ngồi thắng, vững chãi trên lưng ngựa trong bộ áo giáp của người La mã vẫn sẵn sàng tiêu diệt mọi kẻ thù. Ngoài ra, cũng không thể không nhắc đến bộ phù điêu bằng đồng “Thiên thần âm nhạc” được thực hiện từ năm 1446 đến năm 1450. Trong đó, miêu tả bốn vị thần mỗi người chơi một nhạc cụ khác nhau với dáng điệu khác nhau đang cùng tấu lên những cung nhạc du dương làm say đắm lòng người. Những bức phù điêu này hiện vẫn còn được đặt tại nhà thờ thánh Antonio ở Firenze.
Các tác phẩm của Donatello đều rất khỏe khoắn với những nét chạm dứt khoát mà tinh tế. Chính Michelangelo đã thừa nhận ông đã học hỏi rất nhiều ở nghệ thuật của Donatello. Và không chỉ Michel mà cả một lớp những nghệ sỹ Leonardo Di Vinci, Botticelli, Rafael… đã tôn Donatello là thầy, là người mở ra thời kỳ phục hưng – thời kỳ hoàng kim của nghệ thuật Italia và châu Âu.

 Thánh Mark 1411-13 Đá Cao 236 cm, Florence

Điêu khắc của Donatello gắn liền với những kiến trúc Thiên chúa giáo nổi tiếng. Những bức họa lớn và những tác phẩm trên các bức tường ở nhà thờ kể về các huyền thoại, tôn vinh đức Chúa Trời, Đức Mẹ đồng trinh và các Thánh. Vẻ đẹp tiên giới được Donatello chắt lọc từ vẻ đẹp con người và đất nước Italia.

 Thánh Georges 1416-1417 Cao 241cm

Được đục từ đá hoa cương, pho tượng thánh George chiến thắng đứng hiên ngang, với đầy đủ trang phục khiên và giáp trụ, dưới chân có gắn một bức phù điều nhỏ kể về chiến thắng diệt quái thú rồng. Chiến thắng cái ác là chân lý. Đây là một tác phẩm tượng trưng cho nghệ thuật điêu khắc Ý.

Năm 1430, bức tượng David hoàn thành đưa tên tuổi Donatello vào lịch sử Nghệ thuật Thế giới

David 1430 Đồng Cao 159cm

Một chàng trai trẻ với thân hình đầy sức sống và sức mạnh tinh thần, vừa đánh bại tên khổng lồ Goliat. Dưới chân là chiến lợi phẩm -áo giáp của kẻ thù.

 Bức Hạ Thánh Giá 1449 Stone relief 52 3/4" x 74"

 The Martyrdom of St. Lawrence 1460 Bronze bas-relief

 Pazzi Madonna c. 1417-18 Marble 74.5 x 69.5 cm

 Tabernacle of the Annunciation 1428 - c. 1433
Limestone and terracotta Height 13'9"
Santa Croce, Florence

Hình như danh hoạ Boticelli đã vẽ lại bức tranh Lời Phán Bảo (Annuciation) từ bức phù điêu này
 Donatello là bậc thầy của nghệ thuật điêu khắc trên mặt phẳng (chạm nổi)
Bức phù điêu trên bao quanh mặt ngoài của một ban công nhà thờ, được đục bằng đá hoa cương với một tài năng điêu luyện. Các thiên thần với đôi cánh nhỏ, đang nhảy múa hát ca, tay cầm vòng nguyệt quế. Bức Thiên thần nhảy múa là một tác phẩm lạc quan yêu đời, ngợi ca vẻ đẹp của cuộc sống.

Feast of Herod
1425 Bronze with gilding 60 x 60 cm

Phải chăng chính tác phẩm này đã gợi cho Leonardo vẽ bức "Last Supper"???