Bánh khoái không còn đơn thuần là một món ăn mà đã trở thành một phần văn hóa Huế.
Bánh khoái Thượng Tứ nay đã có tên trong sách hướng dẫn du lịch quốc tế.
Đặc biệt, “thương hiệu” gần 40 tuổi đời này được khai sinh bởi một gia
đình có 7 người câm điếc và tất cả đều làm ăn phát đạt nhờ... bánh
khoái!
Ở phía Đông Nam kinh thành Huế có một đoạn đường đặc biệt -
đường Đinh Tiên Hoàng. Từ Thương Bạc vào đến cửa Thượng Tứ, phía số
chẵn có 14 nhà nhưng có tới 7 gia đình của anh chị em họ Lê. Tất cả họ
đều bị khuyết tật và đang sở hữu một thương hiệu nổi tiếng của đất cố
đô: Bánh khoái Thượng Tứ, nay đã trở thành một phần quan trọng trong văn
hóa ẩm thực Huế.
Hương vị:
Huế
có nhiều chỗ làm-bán bánh khoái như Đông Ba, Gia Hội, Vĩ Dạ, Kim
Long... nhưng bánh khoái Lạc Thiện ở Thượng Tứ trứ danh hơn cả nhờ bí
quyết nằm ở chén nước lèo, thứ nước chấm sền sệt tạo nên hương vị thượng
hạng của bánh khoái.
7 người con câm điếc.
Người
khai sinh cho thương hiệu bánh khoái Lạc Thiện là vợ chồng ông Lê Văn
Thiện và bà Hồ Thị Trà. Năm 1956, bà Trà từ Quảng Trị vào Huế lấy chồng,
mở tiệm làm bánh và bắt đầu lập nghiệp. Hiện nay, ông Thiện đã qua đời,
nhưng tấm ảnh còn lại của ông cho thấy thời trẻ ông khá đẹp trai, phong
độ. Bà Trà nay đã trên 80 tuổi, trông đẹp lão, phúc hậu. Có lẽ nhờ thế,
những người con của ông bà sinh ra đều đẹp trai, xinh gái nổi tiếng một
thời ở cố đô. Sau khi sinh người con gái đầu lòng thì bà bị một chứng
bệnh lạ dẫn đến lãng tai, sau đó điếc dần. Tiếp theo, 7 người con của
ông bà gồm 3 trai, 4 gái đều bị câm, điếc bẩm sinh. Nỗi bất hạnh của con
cái đã được cha mẹ bù đắp. Hơn 40 năm gầy dựng cơ nghiệp, bà Trà lần
lượt truyền nghề cho các con, chỉ duy món nước lèo, là bí quyết gia
truyền, bà còn giấu kín. Cũng từ nguyên liệu cơ bản như đậu phụng, mè,
ruốc, gan lợn... như những tiệm bánh khoái khác, nhưng độ ngon của nước
lèo do bà Trà chế biến vẫn là số một. Chị con dâu đầu, đang cùng chồng
theo nghề gia truyền đến nay đã 27 năm, vẫn chưa được pha chế nước lèo.
Chị kể rằng, năm ngoái bà cụ bị ốm một trận nặng, nhưng bà vẫn chưa chịu
tiết lộ bí quyết. Bà bảo: “Khi nào trăng trối, bà mới cho chị được
truyền thừa công thức chế món nước lèo”. Nhờ có tay nghề giỏi, đã có
lần, bà Trà được Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Thừa Thiên – Huế mời ra Hà
Nội chế biến bánh khoái phục vụ một đại hội lớn. Tên tuổi Lạc Thiện được
vang xa. Nhờ giữ gìn được nghề lâu như vậy, cùng với sự chịu khó, tần
tảo của hai vợ chồng bà Trà, cả 8 người con của họ đều được cho ăn học
đến nơi đến chốn. Vốn liếng tích lũy được, ông bà đã mua được cho mỗi
con một căn nhà và tất cả đều đã có gia đình, làm ăn bề thế, khang trang
nhờ... bánh khoái.
Người Huế cũng hay gọi đường Đinh Tiên Hoàng
là “phố bánh khoái người câm” hay “phố bánh khoái không lời” bởi cả gia
đình câm điếc họ Lê này tập trung gần như đầy đủ trên một dãy phố. Ba
quán Lạc Thiện, Lạc Thạnh và Lạc Thuận nằm san sát nhau tại cuối đường
Đinh Tiên Hoàng. Bất kể Huế có đang trong mùa lễ hội hay không, ba nơi
đều nườm nượp khách. Chủ quán Lạc Thiện là anh Lê Văn Trung, con trai
lớn của bà Trà. Chủ hai quán còn lại lần lượt là anh Lê Văn Thạnh và chị
Lê Thị Thanh Yến. Khách từ phương xa tới, thật bất ngờ khi thấy anh chủ
tiệm đẹp trai nhưng chỉ biết ra dấu, cô hàng bánh xinh đẹp, dùng mấy
ngón tay làm ký hiệu tính tiền và đặc biệt là rất giỏi ngoại ngữ, bút
đàm với khách Tây. Chưa hết, cô em gái Lê Thị Thanh Ngọc còn mang cả
thương hiệu bánh khoái Lạc Thiện vào TPHCM, mở quán gần chùa An Lạc trên
đường Phạm Ngũ Lão (quận 1), cũng đông khách không kém.
Có
tật-có tài, người đời đã nói vậy, 7 anh em tật nguyền nhà họ Lê làm gì
cũng giỏi, cũng có tiếng. Chàng trai Lê Văn Lan đã từng là họa sĩ, mở
xưởng vẽ tranh truyền thần. Sau có vợ, về mở quán ăn đặc sản với cái tên
rất lãng mạn “Huế Xưa”, được đông đảo khách thập phương tìm đến. Ngay
bên quán bánh Lạc Thiện là tiệm may Phương Mai do hai người con gái Lê
Thị Hoàng Anh, Lê Thị Thu Cúc làm chủ tiệm. Đây là một trong những quán
may đẹp nổi tiếng của Huế, rất đông khách nhờ hai cô chủ tiệm khéo tay
và khá xinh đẹp. Điều may mắn là hơn 30 người con của 7 gia đình anh em
ruột bị câm điếc bẩm sinh này không ai bị khuyết tật như bố mẹ. Đa số
được cho ăn học tử tế và nhiều người kế tục nghề làm bánh.
Bánh khoái ăn kèm với xà lách
Bánh khoái làm say lòng du khách.
Đã
có biết bao giai thoại về gia đình câm và thương hiệu bánh khoái nổi
tiếng này. Ban đầu, khách đến ăn bánh khoái Thượng Tứ cũng một phần vì
tò mò, muốn biết được nghe cắt nghĩa vì sao 7 đứa con của bà Trà đồng
loạt bị câm điếc. Đương nhiên là không có nguyên nhân nào thuyết phục
cả, ngoài lời đồn đãi rằng ngôi mộ ông nội của họ táng trúng lưỡi rồng,
nên mới sinh con ra bị dị tật như thế (?!). Thế rồi, lời đồn đãi ấy cũng
bị lãng quên, thay vào đó là nét đẹp dịu dàng, thuần hậu của những
người con gái gia đình họ Lê đã “hớp hồn” du khách. Ăn bánh ngon, lại
được ngắm cô chủ quán xinh xinh, có thực khách đã tức cảnh sinh tình,
ghi lại hai câu thơ, vừa tán tụng bánh khoái, vừa tán tỉnh cô chủ quán
xinh đẹp:
Trăm năm bửu vật đất đế đô
Bánh khoái là đây phải không cô?
Bây
giờ, bánh khoái Huế nói chung, đặc biệt là bánh khoái của gia đình
người câm họ Lê đã có được chỗ đứng vững chắc trong lòng người dân cả
nước, kể cả một bộ phận người Việt ở nước ngoài. Ở Huế, đây là một trong
những món ăn được khách Tây ưa thích nhất hiện nay. Nhiều đoàn khách
nước ngoài, trước khi đến Huế đã đặt sẵn các suất bánh khoái của tiệm
Lạc Thiện. Những cái tên Lạc Thiện, Lạc Thạnh, Lạc Thuận... nay đã được
ghi trong cẩm nang hướng dẫn du lịch của các hãng lữ hành quốc tế, được
giới thiệu bằng ba thứ tiếng Anh, Pháp, Nhật. Đến Huế, muốn ăn bánh
khoái, du khách chỉ việc tìm theo sách mà tới. Chị Nguyệt đã cho tôi xem
khá nhiều bức ảnh gia đình chụp chung với khách, đủ các quốc gia từ
châu Âu, châu Á và châu Mỹ. Có khách cao hứng viết cả lời khen tặng trên
vách nhà. Có người về nước gửi thư sang, khen ngợi và cảm ơn bánh khoái
Thượng Tứ đã để lại cho họ một kỷ niệm đẹp. Tôi cũng được chủ tiệm cho
xem nhiều bài báo của các phóng viên nước ngoài viết, ca ngợi bánh khoái
của gia đình họ Lê, được cắt ra, gửi về tặng. Trong một bài báo cũ của
tờ Bangkok Post (Thái Lan) có ghi lại cảm tưởng: “Huế không chỉ làm say
lòng du khách bằng một di sản văn hóa thế giới, mà bằng cả những món ăn
bình dân, trong đó có bánh khoái. Lần sau đến Huế, chúng tôi nhất định
ăn thật nhiều món này”.
Bánh khoái Thượng Tứ đã trở thành một địa
chỉ quen thuộc của khách nước ngoài. Nhiều người nước ngoài đã biết Huế
chính là nhờ cái tên bánh khoái Thượng Tứ. Gần 40 năm tồn tại trên đất
cố đô, cũng như cơm hến, tiếng hò sông Hương, tiếng chuông Thiên Mụ,
bánh khoái không chỉ đơn thuần là một món ăn nữa mà đã trở thành một
phần văn hóa Huế, khiến du khách phải say lòng.
Nội dung: trích từ http://www.hue.vnn.vn
Hình ảnh: http://www.coinguonvietnam.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét